Między Muszną a Piwniczną Zdrój w Beskidzie Sądeckim znajdują się dwie sąsiadujące ze sobą i niezwykle urokliwe wsie – Wierchomla Mała i Wierchomla Wielka, zwane po prostu Wierchomlą. Jest to magiczne miejsce z przepięknymi widokami na góry, specyficznym klimatem i wieloma atrakcjami, które przyciągają nie tylko miłośników górskich wycieczek, ale także osób ceniących sobie bliskość natury. Co takiego niezwykłego jest w Wierchomli i jakie schroniska turystyczne są najpopularniejsze? – o tym w dalszej części artykułu.
Wierchomla – krótka charakterystyka
Jak już zostało na wstępie zaznaczone, pod nazwą Wierchomli kryją się tak naprawdę dwie wsie Wierchomla Mała i Wielka, które są położone w Beskidzie Sądeckim w województwie małopolskim. Są to miejscowości turystyczne znajdujące się na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Wierchomla Wielka jest usytuowana wzdłuż dolnego i środkowego biegu potoku Wierchomlanki, prawobrzeżnego dopływu Popradu. Ponadto wieś ta sąsiaduje z Wierchomlą Małą oraz graniczy z Łomnicą-Zdrój i Zubrzykiem. Stąd też niedaleko na Słowację. Wyróżnia się tym, że jest otoczona dużymi masywami leśnymi. Od zachodu mamy pasmo Kiczory (ze szczytem Drapa i Kiczora), od wschodu – piętrzą się Bystre i Rąbaniska, zaś od północy znajduje się Gaborówka. Z kolei Wierchomla Mała leży w dolinie potoku Mała Wierchomlanka (dopływ Potaszni – źródłowego potoku Wierchomlanki). Od północno-zachodniej strony jest również otoczona masywami leśnymi – Gaborówką i Lembarczkiem, zaś od wschodu i południa mamy grzbiet ciągnący się od Bacówki nad Wierchomlą po Pustą Wielką.
Wierchomla – bogactwo atrakcji
I choć to Wierchomla Mała słynie z nowoczesnej stacji narciarskiej i najdłuższego w Polsce wyciągu krzesełkowego (o długości 1600 m), to tak naprawdę obie wsie są godne uwagi. W Wierchomli Wielkiej znajduje się zabytkowa cerkiew połemkowska z XIX wieku z przyległym cmentarzem, która cechuje się zrębową konstrukcją oraz poddaszem, stanowiącym chronione siedlisko nietoperzy podkowca małego oraz nocka orzęsionego (najrzadszych w Europie). Jest to pw. św. Michała Archanioła, która niegdyś należała do kościoła greckokatolickiego, a obecnie przynależy do parafii rzymskokatolickiej i jest położona na Szlaku Architektury Drewnianej. Natomiast Wierchomla Mała jest bardzo urokliwą miejscowością turystyczną, na terenie której znajduje się Stacja Narciarska Dwie Doliny Muszyna-Wierchomla z 10 wyciągami. Poza tym miejscowość słynie z licznych źródełek, starych chat połemkowskie, jaskini pod górą Pusta Wielka, parku linowego ze wspinaczką, krytego basenu oraz licznych tras pieszych i rowerowych.
Wierchomla to specyficzny górski klimat, piękne widoki oraz bogactwo szlaków turystycznych, a zimą- raj dla miłośników białego szaleństwa i sportów zimowych. Wśród najbardziej polecanych szlaków górskich wymienia się:
- szlak koloru czarnego – prowadzący spod stacji narciarskiej w Wierchomli Malej do Bacówki PTTK nad Wierchomlą; jego część można pokonać korzystając z całorocznej kolejki krzesełkowej;
- szlak koloru czerwonego – prowadzący od kościoła świętego Michała Archanioła w Wierchomli Wielkiej do Łomnicy Zdroju lub w drugą stronę na szczyt Pusta Wielka, bądź ze szczytu Runek na Jaworzynę Krynicką.
Polana w zachodnie części grzbietu Runek – Pusta, stanowiąca boczny grzbiet Pasma Jaworzyny w Beskidzie Sądeckim, daje możliwość podziwiania pięknej przestrzennej panoramy z tatrzańskimi grzbietami. Godna uwagi jest również trasa rowerowa Turystyczna Pętla Muszyńska (TPM) umożliwiająca poznanie Muszyny i okolic – składająca się z 10 przystanków i licząca 32 km długości.
Schronisko nad Wierchomlą – zachwyca pod wieloma względami
Wierchomla słynie też z bacówki PTTK serwującej nie tylko pyszne jedzenie, ale także oferującej schronienie w niezwykle przyjemnej atmosferze oraz niezapomniane widoki. Jest najpopularniejszym schroniskiem turystycznym na Wierchomlą, położona na wysokości 887 m n.p.m. i działająca od 1978 roku. Schronisko nad Wierchomlą cechuje nietypowa architektura (jest to przebudowany spichlerz) oraz dobudowany przeszklony taras, oferujący cudowne widoki. Obok bacówki znajduje się Fiński Domek, Moskałówka oraz jurty i tipi.
Warto dodać, że schronisko na Wierchomlą leży na Baranim szlaku obiektów serwujących potrawy pasterskie. Przebiegają tu również szlaki piesze, narciarskie, konne i rowerowe. A do samego schroniska można dotrzeć na kilka sposobów – szlakami od Jaworzyny Krynickiej i Runka, Wierchomli, Szczawnika, Żegiestowa, lub z Piwnicznej, Rytra i Hali Łabowskiej.
